Leksykon militariów Powstania Warszawskiego

Zbiorowe

Autorzy czterystustronicowego Leksykonu militariów Powstania Warszawskiego opisali wiele typów uzbrojenia - od broni krótkiej do bombowców strategicznych. Wolumin objął to, czym walczyli i zabijali się powstańcy, Niemcy, ich „wschodni” sojusznicy oraz (niosący pomoc walczącej stolicy) Alianci. W sumie zostało opisane prawie wszystko.

Opis:

Leksykon omówił nie tylko legendę podziemnych rusznikarni – pistolet maszynowy Błyskawica, ale też „Bondowski” pistolet Walther PPK używany przez niemiecką Kripo i Gestapo oraz karabiny maszynowe MG 42. Opisanie połowy 638. baterii czyli pojedynczego 600 mm moździerza typu „Karl“ (Gerät 040) dotyczyło 124-tonowego monstrum, strzelającego pociskami o wadze ponad 2000 kg. To dla samobieżnego moździerza o imieniu Ziu (jednorękiego boga walki i siły) Niemcy wylali betonowy podest w Parku Sowińskiego na Woli, istniejący do dziś. Osobne rozdziały zostały poświęcone broniom specjalnym (jak Taifungerät, czy samobieżne miny Goliath i Borgward), wspierającym (granaty oraz butelki zapalające), osprzętowi, wyposażeniu, umundurowaniu i wyposażeniu. Łącznie w 165 hasłach została opisana część ówczesnego uzbrojenia i wyposażenia. Każde hasło poza opisem, historią rozwoju, ciekawostkami, danymi technicznymi czy relacją o opisywanej broni – obejmuje fotografie współczesne oraz archiwalne.

Niestety autorzy leksykonu nie uniknęli błędów przy liczbie prezentowanego sprzętu. Wspomniany Taifungerät rozpylał A-Stoff (mieszankę etylenu z tlenkiem węgla), a nie pył węglowy – jednak nie zachowało się żadne zdjęcie tej aparatury, więc nie można łączyć Taifungeräta z Borgwardami. Dziwi wybór na s. 285 zdjęcia bombowca Avro „Lancaster” B Mk. I z 300. Dywizjonu Bombowego im. Ziemi Mazowieckiej mającego być ilustracją, dla podobnie jak „Lancaster”, czterosilnikowego Handley Page HP.57 „Halifax” B Mk.II/seria IA lub Mk.V z 1586. Eskadry Specjalnego Przeznaczenia. Kilka ciężkich nie nadających się do walk ulicznych czołgów Pz. Kpfw VI Ausf. A. Tiger I walczyły kilka godzin-dni przeciw powstańcom na Mokotowie i Ochocie. Ostatecznie „Tygrysy” powróciły do 9. (schw.)/SS-Pz.-Rgt. 3, Dywizji Pancernej SS „Totenkopf” rozbijając ataki sowieckie w rejonie Węgrowa i Siedlec. Autorzy nie wymienili w leksykonie w ogóle sowieckiej artylerii od 45 mm armat przeciwpancernych po 152 mm haubicoarmaty. Przecież na Pradze znajdowało się około sześciuset dział, moździerzy i „Katiusz”, które mogły wystrzeliwać do 40.000 pocisków dziennie – ale tego nie robiły. Podobnie leksykon pominął sowiecki park sapersko-przeprawowy, obejmujący ciężkie zestawy pontonowe N2P (Тяжелый понтонный парк - Н2П), lekkie NŁP (Легкий понтонный парк - НЛП), łodzie ŁG-12 (Лодка резиновая надувная), składane łodzie desantowe DSŁ (Десантные складные лодки - ДСЛ), czy drewniane łodzie saperskie SDŁ (Cаперные деревянные лодки - СДЛ) oraz zbyt późno podporządkowane Berlingowi samochody amfibie Ford GPA – o których rezolutnie „zapomniał” marszałek Rokossowski. Oczywiście był sprzęt oddziałów „berlingowskich”, służących innym celom geopolitycznym, ale przynajmniej część z niego jak 45 mm armaty przeciwpancerne, znalazły się nawet na Czerniakowie.

Należy zaapelować, aby drugie wydanie Leksykonu militariów Powstania Warszawskiego posiadało twardą okładkę (bo tak gruby wolumin jak opisane zbiorowe dzieło wymaga tego) obok wersji e-bookowej, rozbudowanej o warstwę ilustracyjną z wszystkimi wspomnianymi w książce typami uzbrojenia. Oczywiście w dobie internetu można się pokusić o stworzenie odpowiednio atrakcyjnej strony internetowej Leksykonu militariów Powstania Warszawskiego.

Hubert Kuberski

dodano: 2013-08-01