Armia Hitlera 1939-1945

Philippe Masson

Monografia „Armia Hitlera 1939-1945” to przykład wyśmienitej (mimo dwudziestolecia w obiegu) pracy warsztatowej francuskiego historyka, Philippe_a Massona. Autor w przystępny sposób odsłania złożoność wojennego organizmu, jakim pozostawał w dobie II wojny światowej Wehrmacht. Poprawione tłumaczenie oraz pokaźne dodatki przygotowane przez profesora Pawła Piotra Wieczorkiewicza całkowicie uzupełniają luki pierwszego polskiego wydania pod innym jeszcze tytułem: „Historia Wehrmachtu 1939-1945”.

Opis:

Masson odwołuje się do pracy Jacquesa Benoista-Mechina „Niemcy i armia niemiecka 1918-1938” i uzupełnia ją. Z jednej strony wyraża żal z powodu niedokończenia przez swojego poprzednika opus magnum, a z drugiej wypełnia lukę po zarzuconym wywodzie. Masson zasłynął obiektywnym przedstawieniem historii niemieckiej armii z okresu narodowosocjalistycznej wszechwładzy, choć jest to wykład pozbawiony szczególnego emocjonalnego zaangażowania, „jedynie słusznie” potępiającego III Rzeszę. Jednocześnie nie można nazwać Massona relatywizującym historykiem. Wprost przeciwnie, bo po zasygnalizowaniu świetnego wyszkolenia i znakomitych rozwiązań na polu bitwy, nie zapomina o niemieckich zbrodniach wojennych, dokonywanych na ludności cywilnej i jeńcach.

Zasada sine ira et studio pozwoliła Massonowi wyrazić podziw dla umiejętności niemieckiego żołnierza, porównywalnych z osiągnięciami wojskowych Aleksandra Macedońskiego, rzymskich legionów czy pułków napoleońskich na zachodnim froncie. Francuz przypomina, że od 1942 roku Wehrmacht walczył przeciw miażdżącej przewadze materiałowej i technicznej koalicji o nieznanej dotychczas potędze, a mimo to trwał w oporze prawie trzy i pół roku. Siła niemieckiej armii – podkreśla Masson – wykuwała się w boju. Jej potęga była niepodważalna w powietrzu, gdzie przez większą część wojny przewagę wywalczały Messerschmitty i Focke-Wulfy. Na stronach „Armii Hitlera 1939-1945” znajdziemy też informacje o wyraźnych brakach Wehrmachtu w broni przeciwpancernej i czołgach (będacych niemiecką wizytówką), których większość do 1941 roku stanowiły „leciutkie” i liche Pz.Kpfw. I i II wspierane przez czeskie konstrukcje.

Jednak to właśnie niemiecki potencjał bojowy zaczął opierać się na rozwoju technologii militarnych: rakietach V-2, nowoczesnych okrętach podwodnych typu XIX i XXI, odrzutowych myśliwcach Me 262, pancernych Koenigtigerach oraz Pantherach. Zaświadczały one o przewadze zwiastowanej przez zbyt małe użycie uzbrojenia na frontach. Ponadto wyższość taktyki niemieckiej wspierały elastyczne, gwarantujące zwycięstwo koncepcje wykorzystania wojsk w kampfgruppe. A na zakończenie dochodziła kadra dowódcza o niejednokrotnie potwierdzonych wysokich kwalifikacjach. Oficerowie Wehrmachtu długo pomagali utrzymywać hart ducha i oporu wobec kilkukrotnej przewagi przeciwników, co szczególnie było widoczne na froncie wschodnim.

Przydatnym uzupełnieniem francuskiego oryginału są sześćdziesięciostronicowe aneksy, z których bardzo wartościowym okazuje się obsada personalna Naczelnego Dowództwa Sił Zbrojnych III Rzeszy oraz Wyższych Dowództw Wehrmachtu, Luftwaffe i głównych europejskich sygnatariuszy paktu antykominternowskiego. Największą zaletą książki jest obiektywne podejście do opisów niemieckich triumfów autorstwa anonimowych bohaterów. Wytrzymywali oni bardzo ciężkie warunki frontu wschodniego, gdzie na sześciu zabitych zawsze powracało dziesięciu nowych rekrutów sowieckich. Dlatego lektura Massona może okazać się zaskoczeniem dla osób wychowanych na serialu „Czterej pancerni i pies”, który portretował hitlerowców jako stosujących absurdalną taktykę, zawsze przegrywających żołdaków o tępym wyrazie twarzy. „Armia Hitlera 1939-1945” zmieni ten stereotyp na pewno.

Hubert Kuberski

dodano: 2008-05-27