Konstytucja 3 maja. Testament Rzeczypospolitej Obojga Narodów

Richard Butterwick

Wydawnictwo: Muzeum Historii Polski, Warszawa 2021

Gdy 3 maja 1982 roku zegar wybija czwartą po południu, warszawski plac Zamkowy i sąsiednie ulice wypełnia tłum. Biało-czerwone flagi łopoczą na wietrze. Tysiące gardeł skandują zgodnie: „Solidarność! Solidarność! Solidarność!”. Niebiesko-szary kordon mundurowych, w hełmach i osłoniętych tarczami, zacieśnia się, a milicyjne nyski wypluwają kolejnych funkcjonariuszy Zmotoryzowanych Odwodów Milicji Obywatelskiej

Opis:

Tak rozpoczyna się tekst oKonstytucji 3 maja autorstwa brytyjskiego historyka Richarda Butterwicka, jednego z wybitniejszych znawców tej epoki. Poświęcenie całego rozdziału wydarzeniom z czasów PRL to nie efekciarstwo, ale celowe podkreślenie znaczenia tego dokumentu dla późniejszych pokoleń Polaków. Ustawa, która obowiązywała ledwie 14 miesięcy, ma znaczenie ponadczasowe i nie bez przyczyny praca nosi podtytuł –Testament Rzeczypospolitej Obojga Narodów.Książka ma niewielką objętość, ale autor wykorzystał wiele źródeł. Znajdziemy tu m.in. semantyczną analizę tekstu dokumentu, a przede wszystkim wiele własnych przemyśleń autora, które odbiegają od podręcznikowych wersji historii ustanowienia konstytucji. Butterwick zwraca np. uwagę, o czym rzadko można przeczytać gdzie indziej, na korzystną po latach zapaści sytuację gospodarczą Rzeczypospolitej.

Jest przy tym kilka niedociągnięć, których polski czytelnik może nie dostrzec – ta książka została jednak wydana także po angielsku i niemiecku, a zatem jest skierowana do odbiorcy mniej obeznanego z historią Polski XVIII wieku. Brak tu choćby akapitu o zmowie Rosji i Prus mającej na celu pogłębianie słabości Rzeczypospolitej w czasach panowania dynastii saskiej. To jednak w żadnym stopniu nie obniża wartości merytorycznej publikacji, która, mimo aparatu naukowego, dzięki wartkiej narracji i bardzo dobremu tłumaczeniu powinna trafić do czytelników.

dodano: 2022-03-20