Wielki Terror 1937-1938

Tomasz Kizny

Anatomia stalinowskiego terroru

 To, do czego doszło w ZSRR w latach 1937 – 1938, trochę przypominało koszmar wojny domowej sprzed dwóch dekad. Mowa o wielkim terrorze, który dotknął 1,7 mln ludzi, z czego 750 tys. zginęło. Różnica jedynie w tym, że u schyłku drugiej dekady XX wieku toczyła się regularna wojna, natomiast podczas wielkiego terroru w Związku Radzieckim formalnie panował pokój. Skala represji była porażająca: ich ofiarą padły niemal wszystkie grupy zawodowe i społeczne, nie wyłączając administracji centralnej i terenowej, aparatu partyjnego, służb bezpieczeństwa i wojska. Co prawda Chruszczow w 1956 roku potępił Stalina i jego politykę, zrehabilitowano część ofiar wielkiej czystki (która była częścią wielkiego terroru) – z reguły działaczy partyjnych, funkcjonariuszy służby bezpieczeństwa i wojska. Milczeniem pominięto natomiast przytłaczającą większość, którą skazano na zapomnienie. 

Opis:

Po upadku ZSRR w Rosji zaczęto badać mechanizmy i dzieje represji sowieckich, w tym stalinowskich. O pamięć milionów pomordowanych od lat niestrudzenie upomina się rosyjskie Stowarzyszenie „Memoriał”. Niedawno wspólnymi siłami wydawnictw Bellona i Agora ukazał się w księgarniach bogato ilustrowany album opracowany przez Tomasza Kiznego pt. Wielki Terror 1937 − 1938. Jest to zbiór fotografii (wykonanych krótko przed egzekucją) pomordowanych w czasie terroru, pochodzący z archiwów m.in. „Memoriału” oraz FSB, współczesnych miejsc egzekucji i grobów ofiar, oraz potomków zamordowanych. Całość opatrzona została fragmentami wywiadów z „dziećmi wrogów ludu”, a także przedmową Arsenija Roginskiego z „Memoriału” oraz tekstami historyka Nicolasa Wertha i filozofa oraz krytyka fotografii Christiana Caujolle. Współczesne fotografie wykonał Tomasz Kizny. Warto sięgnąć po ten album.

Tomasz Kizny, „Wielki Terror 1937-1938”, Bellona SA, Agora SA, Warszawa 2013

dodano: 2013-05-24