Baczyński

Kordian Piwowarski

Po dziesięciu latach od ukończenia łódzkiej filmówki Kordian Piwowarski zrealizował swój debiut średniometrażowy – „Baczyński”. Chyba dla przekory nie wyreżyserował filmu fabularnego czy też dokumentu biograficznego „ku czci” poety. Jako człowiek jeszcze młody duchem (po zrealizowaniu -nastu odcinków przeróżnych seriali) zdecydował się na zrobienie postmodernistycznej dokudramy, w której zawarł elementy fabularyzowane z dokumentalnymi relacjami świadków wydarzeń, połączone relacją z jednego ze slamów poetyckich. W ten nietypowy sposób młody człowiek postanowił przybliżyć biografię legendarnego poety pokolenia Kolumbów.

Opis:

Reżyser oddał głos ostatnim żyjącym świadkom nie za długiego życia Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Przed kamerą wypowiadają się konspiracyjni koledzy (wówczas nieświadomi, że spotkali najważniejszą osobę w swoim życiu), krewni poety, a nawet sanitariuszka, które usiłowała reanimować kolegę po śmiertelnym postrzale niemieckiego snajpera w Pałacu Blanka. Film tylko na chwilę wybiegał poza kadry wojny, zniszczenia i okupacji. Skoncentrował się na przeżyciach młodego człowieka, wyrastającego na głos pokolenia. Reżyser w udany sposób skonfrontował czas dojrzewania (ku rozpaczy matki niezadowolonej szybkim ślubem swego jedynaka) z fragmentami czytanych liryk. W ten sposób wybrnął z niskobudżetowego charakteru swego debiutu. Zbudowanie „Baczyńskiego” z wielu warstw pozwoliło reżyserowi opowiedzieć o poecie, postrzegającym okupacyjną rzeczywistość, a przez to potrzebującym wystawienia się na śmierć, by się spełnić i tworzyć, ale też dać odpór swym ułomnościom i chorobom. Piwowarski usiłował zwrócić też uwagę na bezsens wojny której przeciwstawił nieśmiertelną i ponadczasową poezję Baczyńskiego. Ten wieloznaczny i zagadkowy film poetycko-biograficzny widzowie odbiorą bardzo osobiście. Każdy zinterpretuje ten film zgodnie ze swoimi potrzebami, otrzymując materiał do własnych refleksji.

Piwowarski usiłował odpowiedzieć jakim człowiekiem był ów legendarny poeta. Filmowca zaintrygowała jednyna miłość w jego życiu oraz wyobcowanie w czasach okupacji Reżyser filmu poszukiwał źródeł twórczej aktywności Baczyńskiego. Dzięki filmowi widz może sobie uświadomić, że wybory egzynstencjalne Baczyńskiego odzwierciedlały to, czym żył i co znalazło się w jego wersach. Poznaliśmy obawy, obiekcje i pragnienia, które w nim były. A poezja niejako przyznała sens jego życiu i śmierci, uwieczniając tego młodego człowieka jako legendę pokolenia „Kolumbów”.

Debiutującemu reżyserowi wyreżyserowanie młodych aktorów powiodło się nadwyraz udanie, a większość z nich sprawdziła się nadspodziewanie dobrze. Operator obrazu Piotr Niemyjski nadał swym kadrom klimat o poetyckim nastroju. Udało mu się oddać atmosferę okresu okupacji, gdy młodzi dojrzewający o wiele szybciej Baczyński był zmuszony przeciwstawiać się demonom barbarzyństwa niemieckiego i własnym lękom – o siebie, młodą żonę i matkę pochodzenia żydowskiego. Reżyser znakomicie obsadził Katarzynę Zawadzką jako narzeczoną, a wkrótce po poznaniu się zakochaną żonę. Podobnie postać matki, nieakceptującej związku Baczyńskiego została znakomicie zinterpretowana przez Ewa Telegę. Największe kontrowersje przyniosło wybranie modnego ostatnio Mateusza Kościukiewicza, który gra we wszystkim. I gdyby nie odpowiednia charakteryzacja i praca reżyserska od razu można byłoby rozpoznać swoiste kuglarstwo tego aktora. Jednak pod okiem Piwowarskiego ów aktor zagrał wstrzemięźliwie, oddając kontemplacyjnego, zamkniętego w sobie poetę. Fascynacje twórczością Baczyńskiego trwają do dziś, czego dowodem współcześnie rozgrywający się i zarejestrowany slam poetycki. Spontaniczne recytacje natchnionych strof uświadamiają, że wiersze pisane w czasach wojny trafiają i dziś do młodzieży zafascynowanej żywą i dziś liryką, choć chyba nie do końca rozumiejącą patriotyczną postawę Baczyńskiego. 

Hubert Kuberski

dodano: 2013-08-15