Szalona miłość
Jessica Hausner
dystrybucja: Spectator
Werteryzm von Kleista
Europejska kinematografia nie przestaje interesować się twórczością oraz losami poety i pisarza czasu Romantyzmu - Bernda Heinricha Wilhelma von Kleista – patrona najbardziej prestiżowej Kleist-Preis między Renem, a Odrą. Niedawno oglądaliśmy „Michaela Kohlhaasa” adaptowanego dramatu von Kleista (patronat Mówią wieki”), a obecnie na ekrany kin wchodzi „Szalona miłość” w reż. Jessiki Hausner. Historia Heinricha von Kleista i Henriette Vogel to opowieść o osobach szukających ukojenia w samobójstwie. Romantyczna groteskowość ducha tego „werteryzmu” zbanalizowała ideę wspólnego samobójstwa w tej niekonwencjonalnej komedii romantycznej.
Opis:
Wyczuwany w kadrach tej europejskiej produkcji chłód emocjonalny to element skoncentrowania uwagi na dramatyzm akcji. Hausner przygląda się w „Szalonej miłości” nieszczęśliwemu Heinrichowi – choć nie dowiemy czy chodziło mu o niepowodzenia biznesowe, czy może zaszczucie przez Francuzów, będące efektem afery szpiegowskiej, w którą pisarz był zamieszany? Niemiecka reżyserka nie ocenia romantycznego pisarza. Hausner starała się pokazać go takim, jakim on był – choć „zapomniała” o publicznym jąkaniu się swego bohatera. Bohaterki kobiece, a w szczególności Frau Vogel przyciągają uwagę poprzez eksponowanie ówczesnych kompromisów i przymusu dostosowywanie się do konwenansów. W samym fakcie zainteresowania podwójnym samobójstwem można by zadać pytanie: jak „Szalona miłość” odnalazłaby się w czasach promowania programu T4? - a filmy na temat „kończenia z życiem” powstały w latach 1935-1941, jak chociażby Opfer der Vergangenheit, Dasein ohne Leben, Ich klage an, choć problemy bohaterów filmu Hausner są dalekie od szalonych pomysłów, rodzących się głowach Niemców 120 lat po samobójstwie von Kleista.
Klasyczny film kostiumowy, jak wyreżyserowała Hausner jest głosem na temat niekonwencjonalnych relacji międzyludzkich, zainicjowanych przez zdesperowanego mężczyznę i śmiertelnie chorą kobietę. Ta współczesna europejska produkcja portretuje historyczne postaci w ich rolach społecznych, które grały (choć szkoda, że zabrakło w „Szalonej miłości” wątku szpiegowskiego von Kleista czy retrospekcji w postaci jego uwięzienia w Fort de Joux). Znamienne, że pruska arystokracja dezawuowała w aktorskich kwestiach romantyczną „francuską” wolność, w przeddzień znoszenia pańszczyzny zniewolonych chłopów w Prusiech. Kostiumy, w tym z rzadka pojawiające się mundury armii pruskiej to zwizualizowane oznaki społecznej opresji, którym przeciwstawili bohaterowie filmu Hausner – w przypadku Vogel zuniformizowaną suknią, oraz czynem przeciwstawnym obowiązkom żony i matki w dobie przed emancypacją.
Finałem „Szalonej miłość” jest udokumentowana 21 XI 1811 roku gwałtowna śmierć bohaterów nad jeziorem Kleiner Wannsee w pobliżu Poczdamu. Film przypomina, że codzienność dusiła ówczesnych Europejczyków. Niewątpliwie dylematy niemieckiego arystokraty i artysty zainteresują wszystkich wielbicieli XIX-wiecznych opowieści, rozgrywających się w czasach pruskiego upokorzenia po napoleońskich sukcesach pod Jeną i Auerstädt.
Hubert Kuberski
Szalona miłość (Amour fou) Niemcy, Austria, Luksemburg 2014 reżyseria i scenariusz: Jessica Hausner zdjęcia: Martin Gschlacht obsada: Christian Friedel, Birte Schnoeink, Stephan Grossmann, Katharina Schüttler, Sandra Hüller.
dodano: 2014-11-17
